نقش بازی در درمان لکنت زبان کودکان

راهکاری شاد و کاربردی برای تقویت گفتار از طریق سرگرمی و تعامل

بازی یکی از اساسی‌ترین شیوه‌های یادگیری در دوران کودکی است. کودکان به‌صورت طبیعی از طریق بازی، محیط اطراف خود را کشف کرده، مهارت‌های اجتماعی، شناختی و زبانی را می‌آموزند. در درمان اختلالات گفتاری مانند لکنت زبان، استفاده از بازی می‌تواند به‌عنوان روشی مؤثر و جذاب، کودک را به تمرین‌های گفتاری ترغیب کند و فشار روانی گفتار را کاهش دهد.
کلینیک گفتار توان‌گستر کرج با بهره‌گیری از پکیج‌های تخصصی و برنامه‌های آموزشی دیجیتال، بازی را به عنوان ابزاری کلیدی در روند درمان لکنت معرفی کرده است. در ادامه به بررسی نقش بازی در بهبود گفتار کودکان دچار لکنت و راهکارهایی برای اجرای بازی‌های هدفمند در محیط خانگی پرداخته‌ایم.

اهمیت بازی در رشد گفتاری کودک

افزایش انگیزه و مشارکت کودک:
بازی به‌عنوان یک فعالیت شاد و سرشار از لذت، انگیزه کودک را برای شرکت در تمرین‌های گفتاری افزایش می‌دهد. به واسطه‌ی بازی، کودک بدون احساس فشار، به تکرار و تمرین مهارت‌های زبانی می‌پردازد.
کاهش اضطراب و استرس:
محیط بازی باعث ایجاد فضایی دوستانه و بدون قضاوت می‌شود؛ کودکان کمتر احساس اضطراب می‌کنند و می‌توانند با آرامش بیشتری صحبت کنند. این امر بخصوص در کودکانی که دچار لکنت هستند، بسیار حائز اهمیت است.
تحریک همزمان حواس بینایی، شنیداری و حرکتی:
بازی‌های چندحسی – شامل استفاده از تصاویر، صداها و حرکات – به تحریک بیش از یک حواس در کودک کمک می‌کند. این هم‌زمانی موجب تثبیت بهتر مفاهیم زبانی و تقویت توان گفتاری می‌شود.
توسعه خلاقیت و تخیل:
از طریق بازی‌های نمایشی و داستان‌گویی، کودک می‌تواند به خلق داستان‌های جدید بپردازد که در نتیجه مهارت‌های جمله‌سازی و گفتار روان بهبود می‌یابد.

بازی‌های کاربردی در درمان لکنت زبان کودکان

۱. بازی «کی چی داره؟»

هدف: تقویت واژگان و یادگیری ساختار جمله
روش اجرا:
- از یک سری اسباب‌بازی، کارت‌های تصویری یا وسایل معمولی در خانه استفاده کنید.
- والدین یک شیء را نشان داده و از کودک بپرسند: «کی این رو داره؟»
- کودک پاسخ را با اشاره یا گفتار ارائه می‌دهد و سپس جمله‌ای ساده می‌سازد؛ مثلاً «مامان ماشین داره».
مزایا: افزایش دایره واژگان، تقویت مهارت‌های توصیفی و جمله‌سازی.

۲. بازی «بگو و نشون بده»

هدف: افزایش دقت شنیداری و هماهنگی بین گفتار و درک بصری
روش اجرا:
- چند کارت تصویری یا شیء را در جلوی کودک قرار دهید.
- والدین نام یک شی را بگویند و کودک باید آن شی را پیدا کند یا روی آن اشاره کند.
- سپس نقش معکوس (کودک نام را بگوید و والد شی را نشان دهد) نیز اجرا می‌شود.
مزایا: تقویت توان تشخیص، افزایش تمرکز و بهبود هماهنگی بین صحبت و بینایی.

۳. بازی «نمایش کوچک ما»

هدف: تقویت مهارت‌های گفتاری از طریق نقش‌آفرینی
روش اجرا:
- والدین یک داستان کوتاه یا دیالوگ ساده ارائه دهند؛ مثلاً: «گربه گرسنه است، چی بخوره؟»
- کودک به مرور نقش متفاوتی را بازی می‌کند و با تکمیل جمله‌ها یا اضافه کردن دیالوگ‌های خود، داستان را ادامه می‌دهد.
مزایا: تقویت خلاقیت، افزایش توانایی بیان افکار و بهبود روانی گفتار.

۴. بازی «آهنگ و توقف»

هدف: تقویت شنیداری و مهارت‌های گفتاری از طریق ریتم
روش اجرا:
- یک آهنگ کودکانه یا ملودی ساده پخش شود.
- والدین در زمان‌های مشخص آهنگ را متوقف کنند و از کودک بپرسند که چه چیزهایی را در آهنگ شنیده یا چه کلمه‌ای را به خاطر سپرده است.
مزایا: تقویت مهارت‌های حافظه شنیداری و بهبود توان گفتاری با تمرکز بر ریتم و ملودی.

۵. بازی «شکار واژه»

هدف: گسترش دایره واژگان و تقویت مهارت‌های توصیفی
روش اجرا:
- در فضای خانه یا حیاط، والدین یک رنگ، شکل یا شیء را اعلام کنند؛ مثلاً: «یه چیزی پیدا کن که قرمز باشه».
- کودک شیء مورد نظر را پیدا کرده و نام آن را بگوید؛ سپس والدین کودک را تشویق کنند تا جمله‌ای بسازد؛ مثلاً: «این ماشین قرمزه».
مزایا: تقویت دایره واژگان، ساختار جمله و تعامل اجتماعی.

نقش پکیج‌های دیجیتال کلینیک گفتار توان‌گستر در بازی‌های گفتاری

پکیج واژه تا گفتار
این پکیج شامل تمرینات تصویری و صوتی است که به‌طور مستقیم به افزایش دایره واژگان و جملات ساده کمک می‌کند. والدین می‌توانند با استفاده از فایل‌های PDF و ویدیوهای آموزشی، بازی‌های گفته‌شده را تکمیل کنند.

پکیج تربیت شنیداری صداهای سایشی
مناسب برای کودکانی که در تلفظ برخی صداها مشکل دارند. بازی‌های شنیداری و تمرین‌های تصویری این پکیج به بهبود وضوح گفتار کمک می‌کند.

پکیج جهش سبز
با تمرکز بر تقویت حافظه کاری، توجه و تمرکز، این پکیج بازی‌های مبتنی بر داستان و فعالیت‌های تعاملی را ارائه می‌دهد؛ ابزاری مفید برای کودکان دوزبانه.

تمامی این پکیج‌ها از طریق فروشگاه آنلاین در www.digi-download.ir قابل تهیه بوده و می‌توانند به عنوان مکملی مؤثر در جلسات گفتاردرمانی آنلاین مورد استفاده قرار گیرند.

پشتیبانی و منابع آموزشی تکمیلی

برای دسترسی به منابع آموزشی و پشتیبانی آنلاین، والدین می‌توانند از راه‌های زیر بهره ببرند:

همچنین، والدین می‌توانند با تماس مستقیم در واتساپ به شماره ۰۹۱۲۱۶۲۳۴۶۳ از خدمات مشاوره رایگان بهره‌مند شوند.

بازی نه تنها وسیله‌ای برای سرگرمی کودکان است، بلکه ابزاری قدرتمند برای تقویت گفتار و افزایش مهارت‌های زبانی آن‌ها محسوب می‌شود. با بهره‌گیری از بازی‌های هدفمند و پکیج‌های دیجیتال تخصصی، والدین می‌توانند محیطی شاد و آموزشی در خانه ایجاد کنند.
کلینیک گفتار توان‌گستر کرج با ارائه برنامه‌های جامع آنلاین، همراه مطمئن خانواده‌ها در مسیر بهبود گفتار کودکان دچار لکنت است.

نقش بازی در درمان لکنت زبان کودکان