همه چیز درباره گفتاردرمانی و ارزیابی و درمان

والدین باید بدانند ، بروز اختلالات گفتاری در کودکان همانند تب یک علامت است و حتی در گذشته ای نه چندان دور تاخیر در گفتار یکی از علایم اصلی تشخیص اوتیسم در کودکان به شمار می رفت ، لذا نقش آسیب شناسان گفتار و زبان در این میان بسیار حایز اهمیت است . گفتار دریچه ورود به ذهن است و اگر کودکی به موقع توان حرف زدن را مانند سایر همسالان نداشته باشد باید به نقایص شنیداری ،کم توانی ذهنی و اختلالات عملکردی مغز مشکوک شد ، هرچند که ساختار آن توسط متخصصین مغزواعصاب کودک سالم تشخیص داده شود. زیرا اکثردستگاه های تشخیصی در پزشکی هنوز از ثبت و ضبط ارتباطات ظریف بین نرونی عاجز هستند و فقط نقص های کلی را بررسی می کنند .

زمانی که کودک خود را برای معاینه و پیگیری رشد نزد پزشک می‌برید حتماً به این موضوع نیز توجه داشته باشید که پی‌گیری روند صحبت کردن و گفتار کودکتان نیز یکی از ضروریات است و حتماً فراموش نکنید که در این مورد نیز با آسیب شناس گفتار و زبان کودک صحبت کنید. زیرا در واقع تشخیص اینکه آیا گفتار کودک واقعاً مشکلی دارد یا طبیعی است، کمی دشوار است و به تجربه و توجه حرفه‌ای گفتاردرمانگر متخصص نیاز است .

برای دیدن ، معرفی مجموعه آموزش دیجیتال میوه ها کلیک کنید

منبع فیلم مجموعه آموزش دیجیتال میوه ها : https://doctor-speech.ir/Educationalfruit/moarefy%20majmoue%20mive%20ha.mp4

لینک خرید محصول :

اکنون من سیاوش عطایی آسیب شناس گفتار و زبان و روانشناس به تشریح ویژگیهای کودک شما از نظر گفتاری و رفتاری می پردازم :

از زمان تولد تا دوازده ماهگی : برای کودکان در این سن، عکس‌العمل به صداهای اطراف بسیار مهم است، آنها از این سنین شروع به صداسازی حروف می‌کنند و صداسازی یکی از اولین گام‌های صحبت کردن است و همانطور که سن نوزاد افزایش می‌یابد در سن معمولاً نه ماهگی، با ترکیب کردن اصوات به یکدیگر سعی می‌کند، کلماتی همچون بابا و ماما را ادا کند بدون اینکه درک واقع بینانه‌ای از معنای این کلمات داشته باشد. کودکان قبل از سن دوازده ماهگی باید توانایی تشخیص نام اشیاء همچون شیشه شیر، بطری و … را داشته باشند و با شنیدن یک صدای بلند از خود واکنش نشان دهند، عدم واکنش کودک به صداها می‌تواند نشانه ناشنوایی کودک باشد

ازدوازده تا پانزده ماهگی : کودکان در این سن می‌توانند کلماتی همچون مامان و یا بابا را به‌طور تقریبی و با تقلید صدای اعضای خانواده بیان کنند البته فقط یک کلمه و می‌تواند حروفی همچون پ، ب، م، د، ن را به راحتی تلفظ کند و با کلماتی بسیار ساده می‌تواند منظور خود را به شما برساند مثلاً با تقلید کلمه توپ می‌تواند شما را متوجه کند که به اسباب‌بازی نیاز دارد

از هجده الی بیست و چهار ماهگی: اگر چه کودکان مختلف با یکدیگر متفاوت هستند ولی اغلب کودکان نو پا حداقل در سن هجده ماهگی قادر به تکرار بیست کلمه هستند و در سن دو سالگی، باید حداقل بتوانند پنجاه کلمه حرف بزنند. از سن دو سالگی کودک شروع به ترکیب دو واژه و ساختن جملات ساده‌ای مانند بابا بزرگ، مامان خوب و … می‌کند. کودک دو ساله باید بتواند اشیاء را با توجه به نام آنها تشخیص دهد و جملات دو بخشی پدر و مادر را درک کند و به آنها عکس‌العمل نشان دهد مثل (لطفاً توپ را از میان اسباب‌بازی‌ها انتخاب کن و آن را به من بده)

از دو الی سه سالگی: در این سن در گفتار کودک انفجاری صورت می‌گیرد و دامنه واژگان کودک نوپا، روز به روز بیشتر می‌شود حتی تا حدود یک هزار و پانصد کلمه را قادر به بیان خواهد بود و گاهی سه یا چهار کلمه را با یکدیگر ترکیب می‌کند و با آن جمله می‌سازد. در این سن ارتباط کلامی کودک با والدین بیشتر می‌شود و معنای دقیق کلمات را درک می‌کند مثلاً تفاوت میان روی میز و زیر میز را متوجه خواهد شد. رنگ‌ها را شناسایی می‌کند و مفاهیم توصیفی را درک خواهد کرد و تفاوت میان بزرگ و کوچک را متوجه می‌شود .

علائم هشدار دهنده مشکلات احتمالی

اگر به زبان و گفتار فرزندتان حساس هستید باید مراقب برخی از علائم و نشانه‌ها باشید : برخی نوزادان به شنیدن صدا عکس‌العمل نشان نمی‌‌دهند و یا نمی‌توانند حروف را به‌ طور خاص در بین دوازده الی بیست و چهارماهگی ادا کنند، این نوزادان را می‌توان با توجه به نشانة های زیر تشخیص داد :

یک -عدم استفاده از حرکات و یا عدم برقراری ارتباط با زبان اشاره در دوازده ماهگی (عدم حرکت دست به معنای خداحافظی و یا بای بای)

دو- استفاده بیش از حد از زبان اشاره در هجده ماهگی (به جای استفاده از زبان گفتاری)

سه – عدم درک درخواست‌های کلامی ساده

چهار- مشکل در تقلید اصوات در سن هجده ماهگی

اگر کودک شما بیش از دو سال سن دارد و توانایی انجام کارهای زیر را ندارد ، این موضوع را جدی بگیرید:

نمی‌تواند کلمات و یا عبارات را بیان کند و فقط صداهای کمی را تقلید می‌کند .

اودر این سن باید توانایی گفتن و بیان جملات ساده را داشته باشد و نباید برای بیان یک جمله ساده، یک کلمه را چندین و چند بار تکرار کند.

کودکانی که صدای گوشخراش و تودماغی دارند و نسبت به سن خود توانایی گفتار منا سب را ندارند، حتماً باید زیر نظر آسیب شناس گفتارو زبان قرار بگیرند، گفتار کودک در سن چهار سالگی باید آنقدر پیشرفت کرده باشد که حتی کسانی که کودک را نمی‌شناسند به راحتی بتوانند متوجه منظور کودک بشوند و صحبت کودک قابل فهم باشد .

تفاوت میان گفتار و زبان

اغلب گفتار و زبان با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شود، هر چند تمایز بزرگی میان این دو وجود دارد: گفتار، بیان کلامی زبان است و شامل بیان صداها و کلمات می‌شود. زبان بسیار گسترده‌ تر است به معنای کل سیستم بیان و دریافت اطلاعات معنی‌دار می‌باشد و از طریق ارتباطات و کلامی و غیر شفاهی و نوشتاری فهم و درک می‌شود. اگر چه مشکلات در گفتار و زبان متفاوت است ولی اغلب با هم همپوشانی دارند. کودکی که با زبان مشکل دارد، قادر به تلفظ کلمات است ولی قادر به کنار هم قرار دادن دو کلمه نمی‌باشد ولی کودکی که با گفتار مشکل دارد، درک و فهم برایش مشکل است ولی می‌تواند کلمات را بیان کند و حتی جمله بسازد .

علل تأخیر در گفتار و زبان کودک

تأخیر در گفتار کودک می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد. اگر گفتاردرمان تشخیص دهد که کودک مشکل دارد برای او جلسات درمانی ، مشخص می‌کند و به شما نیز آموزش می‌دهد که برای بهبود مهارت‌های گفتاری و زبانی کودکتان ، چگونه با او رفتار کنید و در اصل چگونه به او آموزش دهید .

چند راهنمایی کلی

حتی در دوران شیر خوارگی نیز زمان زیادی را با فرزندتان سپری کنید. با او صحبت کنید برای او آواز بخوانید و حرکات، صداها و اشارات او را تقلید و تشویق کنید. از سن شش ماهگی برای کودک کتاب بخوانید ، از کتاب‌های تصویری استفاده کنید که کودک جلب و تشویق شود و به آن توجه نشان بدهد .

در محلی از منزل بایستید و با ایجاد یک صدا (مثل دست زدن) توجه کودک را به خود جلب کنید و برای او دست تکان دهید . مطمئن باشید که با درمان و رفتار مناسب ، فرزند شما ، قادر به برقراری ارتباط بیشتر، خواهد بود .

دلیل اینکه بسیاری از کودکان با تأخیر در صحبت کردن مواجه می‌شوند، گاهی، مشکلات مادرزادی و مربوطه به نواحی از مغز می‌شود که مسئول تولید گفتار هستند و کودک در استفاده و هماهنگی لب‌ها، زبان و فک در تولید اصوات گفتاری با مشکل مواجه می‌شود ، که با حضور منظم در جلسات گفتاردرمانی این موارد بهبود پیدا می کند .

در این موارد گاهی کودک به دلیل عدم هماهنگی لب‌ها، زبان و فک، علاوه بر ناتوانی در گفتار دچار مشکلات تغذیه‌ای می‌شود به‌گونه‌ای که حتی نمی‌تواند به راحتی غذا بخورد.

تأخیر در گفتار، گاهاً می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری خاص و یا تأخیر در رشد عمومی بدن باشد. مشکلات شنیداری کودک نیز گفتار و صحبت کردن کودک را به تعویق می‌اندازد و کودکانی که مشکل شنوایی دارند دچار مشکلات گفتاری و تقلید صدا و صحبت کردن نیزمی‌شوند.

عفونت گوش، به خصوص عفونت‌های مزمن می‌تواند بر توانایی شنیداری فرد تأثیر بگذارد. البته یک عفونت ساده گوش که به خوبی و کامل درمان شود نمی‌تواند اثری بر روی گفتار کودک داشته باشد .

تأثیر والدین در درمان

مانند بسیاری از مسائل دیگر، رشد زبان نیز ترکیبی از طبیعت و پرورش و تربیت است. آرایش ژنتیکی، موثر در بخش‌ مهمی از تعیین هوش و رشد گفتار و زبان کودک است. با این حال مقدار زیادی از آن نیز به محیط‌ زیست و زندگی کودک مرتبط می‌شود. اینکه آیا کودک به اندازه کافی تحریک می‌شود و به اندازه لازم مورد توجه قرار می‌گیرد و یا فرصت کافی برای تبادل ارتباطات در اختیار او قرار می‌گیرد و حتی عکس‌العمل والدین به رفتار کودک نیزاز جمله عواملی هستند که بر رشد گفتار و زبان کودک تأثیر می‌گذارند .

آسیب‌شناس گفتار و زبان و متخصص گفتار درمانی

اگر شما احساس می‌کنید که کودک شما از نظر گفتاری مطابق همسالان خود نیست و یا دچار مشکلات کلامی است ، مراجعه به یک متخصص گفتار و زبان بسیاری ضروری و مهم خواهد بود . البته اگر با توجه به ارزیابی مشخص شود که هیچ مشکلی وجود ندارد ، کمترین مزیت ، رفع ترس و نگرانی شما خواهد بود .

گفتاردرمانگر با توجه به دانش و استانداردهای گفتاری ، زبان و گفتار کودک را ارزیابی می‌کند و نقاط قوت و ضعف در رشد گفتار و زبان کودک را جستجو و موضوعات زیر را ارزیابی می کند :

کودک چه کلماتی را درک می‌کند (زبان درکی)

کودک چه کلماتی را می‌تواند ادا کند (زبان بیانی)

توانایی کودک در ارتباط بر قرار کردن به روش‌های دیگر همچون اشاره و یا تکان دادن سر

وضوح بیان و رشد گفتار

وضعیت دهان – زبان و کام در هنگام غذا خوردن و جویدن و بلعیدن غذا