تحلیل تخصصی تأخیر در گفتار کودک ۲ سال و ۳ ماهه

بر پایه شرح وضعیت والدین و برنامه درمانی پیشنهادی در کلینیک گفتار توان‌گستر کرج
توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان و متخصص روانشناسی عمومی، سیاوش عطایی

شرح وضعیت مراجع

نام کودک: محمدرضا 
سن تخمینی: ۲ سال و ۳ ماهه
محل سکونت: قزوین

طبق گزارش والدین، کودک تنها چند کلمه محدود نظیر «بابا»، «داداش»، «ده»، «آب»، و گه‌گاه «ماما» را بیان می‌کند. گفتار او در حدود ۲۳ ماهگی وارد فاز تک‌واژه‌ای شده، اما این رشد ادامه نیافته است. علیرغم شرکت در سه جلسه گفتاردرمانی، به دلیل شرایط، روند درمان متوقف شده است.

• از نظر ارتباط چشمی، تعامل با کودکان، بازی و عاطفه بسیار مناسب عمل می‌کند.

• در بسیاری از مواقع، برای درخواست‌های خود از اشاره استفاده می‌کند.

• از نظر شناختی، درک بالایی دارد و متوجه محیط پیرامون خود است.

• به گفته والدین، از نظر تغذیه و رشد جسمانی مشکلی ندارد.

• کودک دوم خانواده است و فرزند اول در همان سن به خوبی صحبت می‌کرده است.

بررسی مراحل رشد گفتار و زبان

برای تشخیص صحیح، ابتدا باید مراحل طبیعی رشد گفتار و زبان کودک را بشناسیم.

رشد طبیعی گفتار در سن ۲ تا ۳ سالگی:

تفاوت عملکرد کودک محمدرضا با مایلستون طبیعی:

• کودک ۲ سال و ۳ ماهه باید قادر به تولید جمله‌های ساده باشد.

• واژگان فعال او باید بالای ۵۰ کلمه باشد.

• توانایی پاسخ به سؤالات ساده مثل «اسم چیه؟»، «آب می‌خوای؟» باید وجود داشته باشد.

• استفاده صرف از اشاره، نشان‌دهنده تأخیر گفتار است.

تشخیص‌های افتراقی احتمالی

با توجه به اطلاعات والدین و مشاهده تعامل خوب کودک، این احتمال‌ها مطرح می‌شود:

۱. تأخیر رشدی زبان (Developmental Language Delay)

رایج‌ترین دلیل در کودکان با گفتار محدود اما درک خوب. در این حالت، ساختارهای مغزی گفتار تکامل می‌یابند، ولی با تأخیر.

۲. آپراکسی گفتار (Childhood Apraxia of Speech)

کودک می‌داند چه می‌خواهد بگوید، اما مغز نمی‌تواند پیام‌های حرکتی دقیق را به عضلات گفتار ارسال کند. نشانه‌ها:

• تلاش زیاد برای تولید واژه

• سکوت طولانی بین تلاش‌های گفتاری

• عدم تداوم در واژگان

۳. تأخیر گفتار ناشی از عوامل محیطی

در کودک دوم، گاهی صحبت‌های کودک اول جای گفتار او را می‌گیرد و نیاز به تولید زبان در کودک کاهش می‌یابد.

۴. تأخیر ناشی از عوامل عصبی یا روانشناختی

با توجه به سلامت تعامل اجتماعی، اوتیسم به طور کامل کنار گذاشته می‌شود، اما آسیب‌های جزئی در مسیرهای پردازش گفتاری ممکن است عامل باشد.

مداخله‌های پیشنهادی در کلینیک گفتار توان‌گستر

گام اول: ارزیابی تخصصی

کودک باید تحت ارزیابی کامل قرار گیرد. در کلینیک گفتار توان‌گستر کرج، این ارزیابی شامل موارد زیر است:

• بررسی گفتار دریافتی و بیانی با آزمون REEL-4

• ارزیابی مهارت‌های تعاملی و ارتباطی

• تست‌های غربالگری آپراکسی

• بررسی مهارت‌های پیش‌زبانی (اشاره، تقلید حرکات، بازی نمادین)

گام دوم: طراحی برنامه درمانی فردمحور

بر اساس نتایج ارزیابی، برنامه درمانی اختصاصی توسط تیم گفتاردرمان کلینیک تنظیم می‌شود که شامل:

الف) تحریک گفتار در محیط کلینیکی

• تحریک زبان بیانی با تصاویر و اشیاء ملموس

• ایجاد انگیزه برای تولید گفتار با بازی‌های تعاملی

• آموزش الگوی گفتاری مبتنی بر مدل Hanen

ب) تقویت عضلات گفتاری (در صورت نیاز)

ج) همراه‌سازی والدین

ویژگی‌های خاص کلینیک گفتار توان‌گستر کرج

کلینیک گفتار توان‌گستر به‌عنوان یکی از مراجع معتبر درمان گفتار در استان البرز و شهر کرج، با رویکردی ترکیبی، علمی و کودک‌محور، خدمات زیر را ارائه می‌دهد:

• ارزیابی تخصصی توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان، سیاوش عطایی

• طراحی برنامه درمانی فردی برای هر کودک

• استفاده از تکنیک‌های مدرن مانند DIR/Floortime و PROMPT

• پکیج‌های آموزشی ویژه «از واژه تا گفتار»، «زبان‌آموز جامع» و «پکیج جهش گفتار»

پیشنهاد ویژه برای والدین کودک محمدرضا

اگرچه تا کنون جلسات گفتاردرمانی محدودی برگزار شده، اما با قطع درمان، روند رشد گفتار متوقف شده است. با توجه به سن طلایی کودک (بین ۲ تا ۴ سال)، توصیه می‌شود:

1. ارزیابی جامع در کلینیک گفتار توان‌گستر انجام گیرد.

2. جلسات درمانی به‌صورت منظم و حداقل دو بار در هفته از سر گرفته شود.

3. والدین در تمامی تمرین‌ها مشارکت داشته باشند.

4. گفتار در خانه با استفاده از موقعیت‌های روزمره (حمام، غذا، خرید) تقویت شود.

سخن آخر از سیاوش عطایی – آسیب‌شناس گفتار و زبان

کودک شما توانایی درک، احساس و تعامل را به‌خوبی دارد. این یعنی مغز اجتماعی او آماده است برای حرف زدن. تنها کافی‌ست مسیر را باز کنیم، ابزار را بدهیم، تمرین کنیم، و نگذاریم زمان طلایی بگذرد.

ما در کلینیک گفتار توان‌گستر کرج همراه شما هستیم تا به جای نگرانی، به‌صورت علمی و با آرامش، راه رشد زبانی فرزندتان را هموار کنیم.

راه‌های ارتباطی و حضور در مرکز گفتار توان‌گستر کرج

📍 آدرس: کرج، رجایی‌شهر، بلوار انقلاب
📞 تلفن و واتساپ: 09121623463
🌐 سایت: digispeech.ir
📺 یوتیوب: @doctorspeechy
📷 اینستاگرام: @siavashataee
📦 فروشگاه محصولات درمانی: digi-download.ir

🔹 برای دریافت نوبت سریع‌تر، کلمه «ارزیابی گفتاری فوری» را به واتساپ ما ارسال کنید.